Ο γρήγορος γίγαντας από χαλκό, που φρόντιζε για την τήρηση του νόμου και προστάτευε τη Μινωική Κρήτη από τους εισβολείς. Πόση πραγματικότητα κρύβει ο μύθος;
Τάλως. Ένα θεόρατο πλάσμα με όψη άντρα, φτιαγμένο από χαλκό. Μια και μόνη φλέβα γεμάτη ένα υγρό τον Ιχώρ, διέτρεχε το σώμα του κρατώντας τον στην ζωή. Ξεκινώντας από τον αυχένα, έφτανε μέχρι τον αστράγαλο, όπου ένα καρφί εμπόδιζε το υγρό αυτό να χυθεί. Υπάρχουν πολλές εκδοχές για το πώς δημιουργήθηκε ο Τάλως. Μια ιστορία λέει (Απολλόδωρος) ότι τον κατασκέυασε ο ίδιος ο θεός του σιδήρου και της φωτιάς Ήφαιστος και τον χάρισε στον Μίνωα. Άλλη (Απολλώνιος ο Ρόδιος) αναφέρει ότι ήταν δώρο του Δία στην Ευρώπη για να την προστατεύει, μαζί με ένα χρυσό σκύλο που δεν του ξέφευγε κανένα θήραμα και μία φαρέτρα με βέλη που δεν έχαναν ποτέ τον στόχο τους. Εκείνη έδωσε τον Τάλω στον γιο της Μίνωα.
Εικόνα: Απόσπασμα από ελικωτό κρατήρα, απεικονίζει τον θάνατο του Τάλω, 400 π.Χ. Ruvo di Puglia, Museo Jatta (Απόδοση φωτογραφίας: Forzaruvo94, CC BY-SA 3.0)
Η κατάληξη του σε κάθε περίπτωση, ήταν να προστατεύει την Κρήτη από τους εχθρούς και να φροντίζει για την διάδοση και τήρηση των νόμων από άκρη σε άκρη στο νησί. Για το σκοπό αυτό, ήταν πολύ δυνατός και γρήγορος, μπορούσε να κάνει τον γύρο της Κρήτης 3 φορές μέσα σε μια μέρα, κουβαλώντας στην πλάτη του χάλκινες πλάκες με χαραγμένους τους θεϊκούς-δίκαιους νόμους. Κατά άλλους ήταν φτερωτός και σε νομίσματα παρασταίνεται με φτερά στους ώμους, σύμβολο της υπερφυσικής ταχύτητας του.
Ίσως ένας λόγος που ο Μίνωας ένιωθε τόσο ασφαλής χωρίς την ύπαρξη τειχών στις πόλεις της Κρήτης, να ήταν ο ακοίμητος φρουρός του Τάλως, που πετούσε τεράστιους βράχους στα πλοία των εισβολέων που πλησιάζαν το νησί. Αν παρ’ όλα αυτά κάποιος εχθρός κατάφερνε να προσαράξει, ο Τάλως έμπαινε στη φωτιά, πυρακτωνόταν ολόκληρος και έπειτα σφιχταγκάλιαζε θανάσιμα τους εχθρούς του, καίγοντας τους. Ένα μύθος λέει ότι όταν οι Σαρδηνοί (κάτοικοι Σαρδηνίας) προσπάθησαν να εισβάλλουν στο νησί, βρήκαν αυτό το φρικτό τέλος. Επειδή μάλιστα σύμφωνα με το μύθο, ο Τάλως μετά το θάνατο τον εχθρών του ξεσπούσε σε γέλια, έμεινε η έκφραση «Σαρδόνιο γέλιο», το ειρωνικό γέλιο του νικητή, έναντι του ηττημένου.
Ο Τάλως δεν ήταν καθόλου εύκολο να βρεί αντίπαλο, είχε όμως όπως είδαμε, ένα αδύνατο σημείο. Αυτό ήταν και η αιτία για το τέλος του, που ήρθε από τους Αργοναύτες. Όταν ο Ιάσονας και το πλήρωμα του γύριζαν από το περιπετειώδες ταξίδι τους, θέλησαν να προσαράξουν στις Νότιες ακτές της Κρήτης για ανεφοδιασμό. Μαζί τους είχαν την πριγκίπισσά – μάγισσα Μήδεια, κόρη του βασιλιά της Κολχίδας Αιήτη και ανηψιά της Πασιφάης, της γυναίκας του Μίνωα. Ερωτευμένη με τον Ιάσονα, τον είχε βοηθήσει να πάρει το χρυσόμαλλο δέρας και το είχε σκάσει μαζί του. Καθώς λοιπόν η Αργώ πλησίαζε την ακτή, οι Αργοναύτες ήρθαν αντιμέτωποι με τον Τάλω που τους πετούσε βράχους για να βυθίσει το πλοίο. Τότε η Μήδεια, άρχισε να μιλά στον Τάλω και να τον μαγεύει με τα υπνωτιστικά λόγια της, υποσχόμενη αθανασία, όσο ο Ιάσονας, του αφαιρούσε το καρφί που έκλεινε τη μοναδική φλέβα που τον κρατούσε στη ζωή. Άλλη εκδοχή τον θέλει να αφαιρεί το καρφί από τον αστράγαλο του μόνος του οδηγημένος από τα ξόρκια της Μήδειας.
Αλήθεια μέσα στον μύθο
Ο μύθος του χάλκινου γίγαντα, μεταφέρει την εξοικείωση που είχαν οι Μινωίτες με την τεχνολογία, τη σύνθετη μεταλλουργία και τα υδραυλικά συστήματα και μας γεννά ερωτήματα για την πραγματική πρόοδο των επιτευμάτων τους. Ο ρόλος του ακόμη τονίζει, την αξία που έδιναν στο θεσμό της δικαιοσύνης και την τήρηση των νόμων για τη διατήρηση της ενότητας και ως έκφραση της θεϊκής βούλησης του ίδιου του Δία.
Συνονόματος
Εκτός από τον ρομπότ του Μίνωα, Τάλω, υπήρχε και ο άνθρωπος Τάλως, ο Αθηναίος ανιψιός του τεχνίτη, αρχιτέκτονα και εφευρέτη Δάιδαλου, γιός της αδερφής του Πέρδικας. Ο Τάλως ήταν εργατικός και έξυπνος και μαθήτευε δίπλα στο θείο του, στο εργαστήριο του στην Αθήνα. Μια μέρα θέλοντας να κόψει μια βέργα, χρησιμοποίησε τη μασέλα ενός φιδιού που είχε βρεί. Το αποτέλεσμα τον έβαλε σε σκέψεις και επιχείρησε να φτιάξει τα ίδια δόντια σε μια σιδερένια λάμα. Με την κατασκευή του, μπόρεσε να κόψει ολόκληρο κορμό. Έτσι, δημιουργήθηκε το πρώτο πριόνι στον κόσμο. Ο αττικός Μύθος θέλει τον Δαίδαλο, φοβούμενο μη χάσει τα πρωτεία από τον Τάλω να τον σπρώχνει από την Ακρόπολη, φόνο για τον οποίο εξορίστηκε και κατέληξε στην Κρήτη όπου ανέλαβε την κατασκευή του Λαβυρίνθου.
