Χόρτα: η δωρεά της Κρητικής γης - Μέρος 1ο

Γλιστρίδα

Αν έπρεπε να διαλέξουμε τον πρωταγωνιστή της Κρητικής χλωρίδας, αυτός είναι η μικρή αλλά «δυνατή» γλιστρίδα (Portulaca oleracea). Πλούσια σε α-λινολενικό οξύ ή αλλιώς ω3 λιπαρό οξύ (350mg/100g), είναι σα να έχει συμμαχήσει με το ελαιόλαδο για την προστασία της καρδιαγγειακής υγείας. Για όσους μάλιστα δεν προτιμούν τα ψάρια, κανένα πρόβλημα! Η συχνή κατανάλωση γλιστρίδας μπορεί να τους δώσει το α- λινολενικό που χρειάζονται. Το ω3 λιπαρό οξύ όπως και οι βιταμίνες Α, Ε, C και Β καροτίνη που περιέχει, συμβάλλουν στην προστασία του εγκεφάλου, στις παθήσεις των νεφρών, την προστασία της όρασης, του δέρματος και του ανοσοποιητικού συστήματος.

Καθώς είναι ζιζάνιο, και δεν της αρέσει να υπακούει σε κανόνες, φυτρώνει μόνη της το καλοκαίρι στα χωράφια και μπορεί ευκολά να εξαπλωθεί ο σπόρος της, ακόμα και στη γλάστρα. Είναι τόσο δροσερή και με λεία υφή ,που κάνει θραύση ωμή, σε μια σαλάτα με λίγο ελαιόλαδο, γιαούρτι, ελάχιστο ξύδι και αλάτι, ή σε μία κλασική χωριάτικη με αγγούρι, κρεμμύδι, πιπεριά ντομάτα και ελιές. Τρώγεται και μαγειρεμένη ή τουρσί. Έχει επουλωτικές ιδιότητες και βοηθά στην υγεία της ουροδόχου κύστης, στα γαστρεντερικά προβλήματα και στην διατήρηση της υγειάς του στομάχου και του συκωτιού.

Στην Κρήτη λέμε: «Γλιστρίδα και νερό, κάνουν συκώτι δροσερό» όπως και σε όποιον μιλάει ακατάπαυστα: «Γλιστρίδα ήφαες;», θεωρώντας ότι «γλιστράει» η γλώσσα του.

Βλίτα

Σκούρα πράσινα φυλλώδη καλοκαιρινά λαχανικά, που ανήκουν στην οικογένεια των αμάραντων (Amaranthus blitum). Μπορούν να καλλιεργηθούν εύκολα με σπόρο ή και να φυτρώσουν μόνα τους την άνοιξη. Στην Κρήτη τα καταναλώνουμε βραστά μαζί με βραστές πατατούλες και κολοκυθάκια. Με μπόλικο λάδι, λεμόνι και λίγο αλάτι, είτε σκέτα, είτε ως συνοδευτικό σε πρωτεΐνη, όπως ψάρι ή ομελέτα, είναι πραγματικά, ό, τι χρειάζεσαι το καλοκαίρι, για ένα ελαφρύ, χορταστικό και νόστιμό γεύμα. Συχνά μαγειρεύονται με χοχλιούς και ντομάτα, ή μπαίνουν σε νόστιμες χορτόπιτες.

Φωτό: Ton Rulkens, CC BY-SA 2.0

Τα βλίτα είναι πλούσια σε βιταμίνες Α και C όπως και κάλιο, ασβέστιο και μαγγάνιο. Βοηθούν στην ισορροπία των ηλεκτρολυτών και του ζαχάρου στο αίμα, μειώνουν τον κίνδυνο οστεοπόρωσης λόγω του ασβεστίου, μειώνουν τα επίπεδα ινσουλίνης και βοηθούν στη διαχείριση του σωματικού βάρους. Η γεύση τους είναι ευχάριστα γλυκόπικρη και αντισταθμίζεται τέλεια με λίγο λεμόνι ή ξύδι. Ένα καλοκαίρι μπορεί να περάσει ευχάριστα μόνο με βλίτα και αυτό είναι εγγύηση!

Σταμναγκάθι

O αγκαθωτός αυτός θάμνος, σου επιτρέπει να μαζέψεις τα μικρά πράσινα φυλλαράκια του, που γίνονται καταληκτική σαλάτα με λαδόξυδο, μη φανταστείς όμως ότι θα στα προσφέρει εύκολα! Το σταμναγκάθι ή κιχώριον το ακανθωδες, (Cichorium spinosum) φυτρώνει μόνο του στις ορεινές περιοχές και στις παραλίες του νησιού.

Το αγκαθωτό μέρος του, το χρησιμοποιούσαν παλιά για να καλύπτουν το στόμιο της πήλινης στάμνας με το νερό του πηγαδιού, ώστε να το προφυλάσσουν από τα ζωύφια, εξ’ού και το όνομα.

Η σχετικά δύσκολη συγκομιδή του, το κάνει ένα πολύτιμο και κάπως δυσεύρετο έδεσμα. Έχει πικρή γεύση και τρώγεται υπέροχα σαλάτα, γιαχνί και φρικασέ με κατσικίσιο ή αρνίσιο κρέας ή ψάρι. Έχει γίνει διάσημο στην υψηλή γαστρονομία, λόγω της ξεχωριστής γεύσης του. Περιέχει γλουταθειόνη, ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό, όπως και βιταμίνες C, A και Ε. Βοηθά στην διατήρηση της υγείας της χολής και του ήπατος, από τα αρχαία χρόνια.

Προσοχή: Το παραπάνω άρθρο έχει ενημερωτικό σκοπό. Πριν χρησιμοποιήσετε οποιαδήποτε συνταγή, ή πριν αλλάξετε τις διατροφικές σας συνήθειες, ζητήστε τη γνώμη του κατάλληλου επαγγελματία υγείας ή διατροφολόγου. Εάν λαμβάνετε φαρμακευτική αγωγή, βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχουν παρενέργειες.